Maria Zientara – Malewska – pseudonim Elżbieta Rafalska
/04.09.1894-02.10.1984/ – warmińska poetka i nauczycielka ludowa.
Urodziła się w podolsztyńskiej warmińskiej wsi Brąswałd, w rodzinie
kultywującej polskie tradycje. Była członkiem Związku Polaków w Niemczech,
pracowała w „Gazecie Olsztyńskiej” w Olsztynie, uczyła w polskich szkołach
działających w granicach Niemiec, działała w chórach i towarzystwach
społecznych. Organizowała też koła Kobiet Polek i Związku Towarzystw
Młodzieży w Prusach Wschodnich. Krótko prowadziła polskie przedszkole
w Gietrzwałdzie, a 10 kwietnia 1929 rozpoczęła nauczanie
w polskiej szkole w Chaberkowie.
Następnie kierowała Wydziałem Przedszkoli i Opieki Religijnej
Związku Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech.
W latach wojny za swą prapolską działalność została aresztowana
i osadzona na osiem miesięcy w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück.
W 1945 podjęła pracę w Wydziale Oświaty Pełnomocnika Rządu
na Okręg Mazurski. Była członkiem Okręgowego Polskiego Komitetu
Narodowościowego oraz Instytutu Mazurskiego,
działała też w Polskim Stronnictwie Ludowym.
W połowie 1952 została przyjęta w poczet Związku Literatów Polskich.
W świadomości współczesnych Polaków poetka przyjmowana była
jako symbol polskiego trwania na południowej Warmii.
Po wyzwoleniu i powrocie do Olsztyna pracowała w Kuratorium
organizując szkolnictwo polskie, równocześnie rozwijała działalność poetycką.
Wielokrotnie wyróżniona i odznaczona. Była osobą powszechnie znaną
i szanowaną. Jej pogrzeb przerodził się w spontaniczną manifestację.
Twórczość :
Debiutowała wierszem ”Pory roku” zamieszczonym
w Gazecie Olsztyńskiej (4 grudnia 1920).
Jej wiersze w latach międzywojennych były drukowane
prawie we wszystkich czasopismach polskich w Niemczech,
także w dwóch antologiach ”Warmia i Mazury” oraz ”Nasi poeci”.
Po 1945 wydano jej 20 samodzielnych książek.
Można je podzielić na trzy grupy:
baśnie i legendy, m.in.
”Legendy dwóch rzek” (1955)
”Baśnie znad Łyny” (1970)
wspomnienia i opracowania z zakresu
warmińskiego folkloru, m.in.
”Warmio moja miła” (1959)
”Śladami twardej drogi” (1966)
”Wspomnienia nauczycielki” (1985)
wiersze – 6 zbiorków, m.in.
”Pieśni Warmianki” (1963)
”Na warmińską nutę” (1982)
”Miłość prostego serca” (1985)
PIEŚŃ – hymn naszej szkoły :
Gdy do słońca wyrastamy
Słoneczniki tracą blask
W naszej szkole jak u mamy
Pracowicie płynie czas.
I nie mija nic bez echa
Gdy dziecięcy słychać śpiew
Wtedy Olsztyn się uśmiecha
Płynie pieśń na skrzydłach mew.
REFREN :
Na ratuszu zegar bije
Głosząc chwałę Warmii miłej
Patrzy na to z łezką w oku
Pani Maria gdzieś z obłoków.
Ojców mowa, ojców wiara
Płomień w sercach nam rozpala,
A gdy serca są gorące
To panuje wszędzie słońce.